Praca metodą Otwartego Dialogu przynosi lepsze wyniki pracy i co za tym idzie lepsze efekty zdrowienia dla pacjentów.

  1. Zmienia optykę patrzenia na chorobę przenosząc ciężar na relacje pacjenta z otoczeniem.
  2. Pozwala pacjentowi utrzymać kontrolę nad życiem przez wzmocnienie pracy na relacjach.
  3. Mobilizuje do pracy międzyresortowej doprowadzając do optymalizacji kosztów i efektów oddziaływań terapeutycznych.
  4. Pozwala na koordynację procesu zdrowienia
  5. Obniża koszty procesu zdrowienia obniżając czas lub zapobiegając hospitalizacji.
  6. Umożliwia wykorzystanie wiedzy, doświadczenia i zaangażowania osób EX-IN .

Wydaje się również ważnym z punktu widzenia metody aby zacieśnić współprace między strukturami medycznymi i pomocowymi i stworzyć wspólny model oddziaływań. Program promuje również różnorodność form oddziaływań w procesie zdrowienia. Wskazuje potrzebę upowszechnienia wiedzy na temat zdrowia psychicznego i promocji zdrowego trybu życia, podkreśla potrzebę zapobiegania i kładzie nacisk na integrację społeczną i zawodową osób chorujących.

Przeprowadzono dotychczas kilkanaście ocen procesu terapeutycznego i skuteczności Podejścia opartego na Otwartym Dialogu z zastosowaniem metody badania w działaniu (Aaltonen i in. 1997; Haarakangas, 1997; Keraenen, 1992; Seikkula, 1991, 1994; Seikkula i in. 2003, 2006).

Po podsumowaniu wniosków z tych badań, wyłoniło się siedem głównych zasad:
Natychmiastowa pomoc – pierwsze spotkanie odbywa się w ciągu 24 godzin od informacji o kryzysie niezależnie od tego, kto nawiązał pierwszy kontakt, i jego celem jest uniknięcie hospitalizacji oraz umożliwienie pacjentowi wyrażenia swoich ekstremalnych doświadczeń, często wywołanych przez rzeczywiste wydarzenia, przerażające dla pacjenta, a niezauważone przez jego bliskich; szybka reakcja pozwala stworzyć bezpieczną atmosferę do rozmów o tych doświadczeniach, które były nieuznawane lub nieakceptowane przez rodzinę i na opisanie których nie znaleziono jeszcze wspólnego języka
Włączenie sieci społecznej – do udziału w pierwszych spotkaniach oprócz pacjenta zaprasza się także jego rodzinę, kluczowych członków jego sieci społecznej, takich jak np. jego przyjaciele, sąsiedzi koledzy z pracy czy lekarze, z którymi wcześniej się kontaktował – osoby, których dotyczy dana sytuacja, które mogą w jakiś sposób pomóc; stanowi to wsparcie dla pacjenta oraz istotną pomoc w zdefiniowaniu problemu
Elastyczność i mobilność – leczenie powinno stanowić odpowiedź na konkretne i zmieniające się potrzeby pacjenta i jego rodziny oraz zawierać metody terapii odpowiednie dla nich, ich specyficznego języka i stylu życia; najlepszym miejscem spotkań jest dom pacjenta, gdyż tam zasoby rodziny są najłatwiej dostępne, co pomaga uniknąć niepotrzebnej hospitalizacji
Odpowiedzialność – osoba, z którą nawiązano pierwszy kontakt jest odpowiedzialna za zorganizowanie pierwszego spotkania i zapewnienie rodziny, że otrzyma potrzebną pomoc; zespół, w zależności od rodzaju i ilości problemów składający się ze specjalistów z różnych dziedzin, jest w całości odpowiedzialny za analizę problemu i zaplanowanie leczenia; w przypadku różnicy opinii alternatywy są omawiane w obecności pacjenta i jego rodziny, co zwiększa ich wpływ na podejmowanie decyzji
Zapewnienie ciągłości psychologicznej – zespół jest odpowiedzialny za cały proces leczenia tak długo, jak to konieczne, zarówno w przypadku leczenia ambulatoryjnego, jak i szpitalnego, pozwala to uniknąć sytuacji, w której zmiana terapeutów spowoduje zbytnie skupienie się na działaniach, które należy podjąć, zamiast na samym procesie leczenia; oznacza to także połączenie różnych metod terapeutycznych w taki sposób, aby się uzupełniały tworząc spójny proces leczenia
Tolerancja niepewności – jest zaprzeczeniem podejścia skoncentrowanego na chorobie i starającego się usunąć jej objawy za pomocą leków; w podejściu otwartego dialogu poprzez codzienne spotkania z pacjentami przeżywającymi kryzys psychotyczny buduje się poczucie bezpieczeństwa, co pozwala zmobilizować zasoby psychiczne pacjenta i jego rodziny poprzez rozmowę o trudnych doświadczeniach i wspieranie umiejętności słuchania siebie nawzajem; pozwala to uniknąć podejmowania przedwczesnych decyzji oraz stosowania leków neuroleptycznych, dając więcej czasu na zrozumienie istoty problemu
Dialogowość – największy nacisk kładzie się na dialog, a dopiero w dalszej kolejności na zmianę; jest on środkiem pozwalającym pacjentom i ich rodzinom zyskać większy wpływ na swoje życie i odzyskać nad nim kontrolę poprzez otwarte omówienie problemu; zadaniem terapeutów jest animowanie tego dialogu w oparciu o wypowiedzi pacjenta i jego bliskich, w sposób pozwalający zastosować ich wiedzę zawodową w danym kontekście

Rekomendacje:

Prof. B. de Barbaro

Rekomendacja Strona 1.

Rekomendacja Strona 2.

Warto tutaj powiedzieć, iż praca w metodzie otwartego dialogu wypełnia wszystkie założenia aktów normatywnych i postanowień dotyczących zdrowia psychicznego począwszy od Światowej Organizacji Zdrowia na Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego kończąc.

Wypełnia więc założenia  Raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) „Zdrowie Psychiczne – nowe rozumienie – nowa nadzieja” z 2001 r. i wydanych w na jego podstawie rekomendacji dla rządów państw  dotyczących kreowania polityki w zakresie ochrony zdrowia psychicznego.

W wytycznych znalazło się 10 zaleceń z których 4 bezpośrednio dotyczą pracy środowiskowej i w konsekwencji Otwartego Dialogu:


3) Dostarczenie opieki w ramach społeczności lokalnych

5) Włączenie proces podejmowania decyzji oraz tworzenia programów i usług wspólnot lokalnych, rodziny i osób korzystających ze świadczeń

7) Rozwijania zasobów ludzkich
8) Współpracy sektora ochrony zdrowia z innymi sektorami

WHO do priorytetów zalicza „zwiększenie świadomości na temat znaczenia dobrostanu psychicznego, wspólne zwalczanie stygmatyzacji, dyskryminacji i nierówności oraz umożliwienie osobom cierpiącym na zaburzenia psychiczne i ich rodzinom, aktywnego włączenia w ten proces, tworzenie i wdrażanie kompleksowych, zintegrowanych i efektywnych systemów promocji, zapobiegania, rehabilitacji i leczenia oraz opieki i odzyskiwania zdrowia przez osoby z problemami zdrowia psychicznego.”(raport WHO 2001r.)

Również rekomendacje Unii Europejskiej w dokumencie „Zielona Księga” Poprawa zdrowia psychicznego ludności. Strategia zdrowia psychicznego dla Unii Europejskiej. Potwierdza wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia.” Zielona Księga” mówi między innymi, że działaniom na rzecz zdrowia psychicznego powinna towarzyszyć deinstytucjonalizacja opieki psychiatrycznej oraz zejście opieki na poziom lokalny, bardziej dostępny dla osób z problemami zdrowia psychicznego przyczyniający się do zwiększenia integracji społecznej.

Większość rekomendacji i wytycznych niezależnie o podmiotów – autorów podkreśla znaczenie programów z zakresu promocji i profilaktyki zdrowia psychicznego, zaleca stopniowe przekształcanie dużych szpitali psychiatrycznych na rzecz lokalnych poradni i tworzenia oddziałów psychiatrycznych w szpitalach lokalnych, włączanie w programy ochrony zdrowia psychicznego społeczności lokalnych, osób korzystających ze świadczeń oraz organizacji pozarządowych, a także rozwijanie opieki środowiskowej, czyli usług w pobliżu miejsca zamieszkania i poza dużymi szpitalami.

Wszystkie wyżej wspomniane rekomendacje znajdują odbicie w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego(Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 roku w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego) Wśród celów opisanych programie z punktu widzenia realizacji modelu szczególną uwagę zwracają cele 1 i 2 wraz celami szczegółowymi:

  1. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym.
    1. Upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, rozwijanie, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu.
    2. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym.
    3. Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi.
    4. Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego.
  2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym.
    1. Upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej.
    2. Upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego.
    3. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi.
    4. Skoordynowanie różnych form opieki i pomocy.

Jak widać z celów założonych przez Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, dominującą jest tendencja rozwoju psychiatrii środowiskowej. Również silnie wybrzmiewa potrzeba koordynacji między resortowej oddziaływań zakresie zdrowia psychicznego. Program promuje również różnorodność form oddziaływań w procesie zdrowienia. Wskazuje potrzebę upowszechnienia wiedzy.

Analizując założenia i sposób realizacji Modelu Centrum Aktywnego Leczenia i Rehabilitacji widać, że w najwyższym stopniu podejmuje zadania wytyczone przez Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego a dzięki temu może być partnerem samorządów każdego szczebla w procesie realizacji założeń NPOZP. Niniejszym składamy Państwu ofertę aktywnego uczestnictwa rozwoju psychiatrii środowiskowej na szczeblu wojewódzkim, szczeblach powiatowych i gminnych zgodnie z wytycznymi NPOZP przy wykorzystaniu jednej z najefektywniejszych i najbardziej uzasadnionych ekonomicznie metod w Europie.

Z poważaniem:

Polski Instytut Otwartego Dialogu,
Fundacja Wspierania Rozwoju Społecznego Leonardo,
Centrum Medyczne Da Vinci

Sprawdź ofertę promocyjną DaVinci!

Sprawdź ofertę promocyjną DaVinci!

Czytaj więcej